Soli, Mersin

36°44′35″K 34°32′24″D / 36.74306°K 34.54000°D / 36.74306; 34.54000TarihçeKültür(ler)Helenistik, Roma, BizansSit ayrıntılarıMülkiyetKültür ve Turizm Bakanlığı

Soli (Soloi, Solipolis ve Pompeopolis olarak, ayrıca Yunanca Σόλοι olarak da bilinir), Mersin'de antik bir kent.

Yerleşim

Soli antik kent öreni deniz kıyısına yakın geniş bir sit alanıdır ve Mersin kent dokusu içerisinde yer almaktadır. Mezitli merkez belediyesinin Viranşehir semtindedir.

Tarih

Soli kenti MÖ 700 yılları civarında Rodos adasından gelen Dorlar tarafından kuruldu. Kent adı Güneş anlamına gelir. Dorlar Güneş tanrısına taptıklarından muhtemelen kent adı da dini inanç ile ilgiliydi.

Ancak Soli Rodos ilişkisi sürekli olmadı ve kent büyük ölçüde özerk olarak kısa zamanda Anadolu’nun Akdeniz sahilindeki en işlek limanlarından biri oldu. Kimi kayıtlara göre, Yunanistan'daki Attica Delos ittifakına üyeydi. Ama, Pers savaşları sonrasında, MÖ 449 yılında Persler’e bırakıldı. Ancak Pers egemenliği döneminde de kentin özerkliği korundu.

Kent, MÖ 333 yılında Büyük İskender (MÖ 356-323) tarafından Makedonya imparatorluğuna, İskender’den sonra ise Selevki imparatorluğuna (ya da Selevkoslar) bağlandı. Güçlü bir donanması olan Selevki imparatorluğu döneminde kent liman olarak gelişimini sürdürdü. Fakat Selevki imparatorluğunun zayıflama döneminde kent istikrarsızlıklar yaşadı ve sık sık el değiştirdi. Hatta MÖ 83'te Ermeni imparatoru II. Tigran tarafından yakılıp yıkıldı.

Selevki imparatorluğunun yıkılışından sonra, Anadolu’nun bütün Güney kıyıları korsan barınağı olmuştu. Kilikya korsanları Roma’ya kadar uzayan seferler yapıyorlardı. Roma İmparatoru Jül Sezar (MÖ 110-44) hem korsan barınaklarını ortadan kaldırmak, hem de kendisine rakip gördüğü Pompey’i (MÖ 106-48) başkentten uzaklaştırmak için korsanlara karşı büyük bir sefer düzenledi ve komutanlığa atanan Pompey’e sade denizde değil, kıyı bölgelerinde de büyük yetkiler veren bir yasanın çıkartılmasını sağladı. (Asıl adı Gnaeus Pompeius Magnus olan Pompey Sezar’la birlikte gayriresmî 1. triumvirliğin üyesiydi ve Roma’da pek çok taraftarı vardı.)

Pompey bugünkü Mersin ili sahillerinde yaptığı bir sefer sonunda bütün korsan barınaklarını yok etti. Ancak Pompey af dileyen korsanlara anlayışlı davranarak MÖ 64'da Soli’yi affa uğramış korsanların kenti ilan etti. Yıkılmış kenti onarttı ve kente o zamanki adetlere göre kendi adını verdi. Kent o zamandan sonra Pompeipolis olarak bilindi.^[1]

Soli Bizans İmparatorluğu döneminde de işlek bir limandı. Ancak MS 528 yılında kent tarihe Büyük Antakya depremi olarak geçen ve çok şiddetli olduğu anlaşılan bir deprem sonunda büyük ölçüde yıkıldı. Gerçi onarılmağa çalışıldı. Ama bir yüzyıl sonra Doğu Akdeniz kıyılarının Arap imparatorluğunun eline geçmesi limanın önemini azalttı. Kent daha sonra terk edildi.

Arkeolojik bulgular

Sit alanında 41 adet dev sütun vardır. (Yol boyunca uzanan bu sütunların deprem öncesi toplam sayısının 200 olduğu tahmin edilmektedir.) Bu sütunlardan 33 tanesi Korint tipi başlığa sahiptir.Ayrıca bir hamam ve su kemeri kalıntısı vardır. Fakat kentteki belki de en önemli eser antik çağ limanının şu anda büyük ölçüde su altında kalmış dalgakıranıdır. 2003 yılından beri Dokuzeylül Üniversitesinden Doç Remzi Yağçı başkanlığında devam eden kazı çalışmaları sırasında topraktan çıkarılan çeşitli eserler ise Mersin müzesinde teşhir edilmektedir.

Solecism

Atinalılar, Soli’de kullanılan dili kendi dillerine göre kuralsız veya kaba bulmuş ve Soli isminden bir kelime üreterek, kendilerince bu tür dilleri soloikismos kelimesi ile tanımlamışlardır. Bu kelime çağdaş Batı toplumlarında biraz değişerek solecism kelimesi haline gelmiş olup, hala aynı anlamda kullanılmaktadır.

Ayrıca bakınız

• Mersin
• Yumuktepe

Kaynakça

Galerı

• 
• 
• 
•