Kekik

Thymus
Thymus vulgaris
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae Şube: Spermatophyta Sınıf: Magnoliopsida Takım: Lamiales Familya: Lamiaceae Cins: Thymus L.
Sinonimler
Cephalotos Adans. Mastichina Mill. Serpyllum Mill.

Thymus, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasına bağlı bir cinstir.

Kekik, ortalama olarak yüksekliği 20 cm ve ömrü 6 yıl olan bir bitkidir. Lavanta, Biberiye ve Nane gibi kekikte Lamiaceae familyasına aittir. Bu bitkinin yetişme mevsimi ilkbahardan sonbahara kadardır, yaz aylarında ise çiçek açar. 200’den fazla farklı kekik türü vardır, fakat en yaygın olanı Thyme Kekiği’dir (Thymus vulgaris).^[1]

Kekik, dünya çapında birçok ülkede (Rusya, Polonya, İsviçre, ABD, İspanya, Fransa, İtalya, Fas, Güney Afrika vb.) birçok değişik iklim koşullarında yetiştirilmektedir. Bitki, uçucu yağ bakımından zengin olan ve yemeklerde kullanılan aromatik yaprakları için yetiştirilir. Kekik esansiyel yağının antibakteriyel, antispazmodik, idrar söktürücü, hipertansif, sakinleştirici ve birçok başka özelliği olduğu bildirilmiştir. Kekik esansiyel yağı, birçok sektörde (İlaç ve Eczacılık, Kişisel Bakım, Deterjan, Böcek ilaçları vb.) kullanıldığı için dünya çapında saygın bir üründür.^[1]

Kekik bitkisi arıların en çok ziyaret ettiği bitkilerden biridir. Kekik tarlalarında bulunan bal arısı kovanları, eşsiz bir tada sahip olan yüksek kaliteli bal üretirler. Kekik balı birinci sınıf ballardan biridir ve yüksek fiyatlarda pazarlanabilir.^[1]

Bazı Kekik türleri^[2]

• İzmir Kekiği: Halk arasında bilyeli kekik, peynir kekiği, güve kekiği, taş kekiği isimleriyle de bilinir. İhracatı en çok yapılan İzmir kekiği, genellikle eczacılıkta kullanılır.
• İstanbul Kekiği: İstanbul kekiği, halk arasında kara kekik olarak bilinir. Baharat ve çay yapımında kullanılır. Böcekleri bitkilerden uzak tutmak amacıyla da kullanılır.
• Toka Kekiği: Toka kekiği, dünyada sadece Isparta'nın Sütçüler ilçesinde yetişme imkanı bulur. Sütçüler kekiği ismiyle bilinen Toka kekiği, Avrupa, Hindistan, ABD, Kanada olmak üzere birçok ülkeye ihraç edilir.
• Beyaz Kekik (Alanya kekiği): Alanya kekiği olarak bilinir. İçerisinde bulunan karvakrol maddesi ile akciğer kanserinin tedavisinde kullanılan beyaz kekik, daha çok yağ şeklinde tüketilir.
• Dağ Kekiği: Suriye kekiği olarak da bilinir. Dağlarda ve kayalık bölgelerde doğal olarak yetişir. Yemeklerde kullanılmasının yanı sıra çay şeklinde de tüketilir.

Türkiye'de, bu kekiklerin yanı sıra Akdeniz kekiği, tarla kekiği, yabani kekik gibi kekik türleri de yetişir.

Taksonomi

Thymus cinsine bağlı türler şunlardır:^[3][4]

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Kekik ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
• Vikitür'de Kekik ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça

Genel

• Easter M. Thymus 4 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• University of Melbourne: Thymus 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kekik Prof.Dr. K.H.Can Başer Bilim ve TEKNİK Mayıs 2001 74-77
• World Checklist

Özel