Sierakowice (województwo pomorskie)

Zobacz też: Sierakowice w innych znaczeniach tej nazwy.

Sierakowice

wieś
Centralna część Sierakowic
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	kartuski
Gmina	Sierakowice
Liczba ludności (2013)	6885
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-340[2]
Tablice rejestracyjne	GKA
SIMC	0171279
Położenie na mapie gminy Sierakowice Sierakowice
Położenie na mapie Polski Sierakowice
Położenie na mapie województwa pomorskiego Sierakowice
Położenie na mapie powiatu kartuskiego Sierakowice
54°20′44″N 17°53′35″E/54,345556 17,893056[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Sierakowice (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Serakòjce, niem. Sierakowitz) – wieś w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Sierakowice^[3][4].

Wieś leży na Pojezierzu Kaszubskim, na zachodnim obrzeżu Kaszubskiego Parku Krajobrazowego, na Kaszubach.

Według danych z 2013 wieś liczyła 6885 mieszkańców^[5]. Powierzchnia wsi wynosi 783,86 ha.

Integralne części wsi przed 2023 r.

Położenie

Wieś znajduje się przy trasie dawnej linii kolejowej 229 z Kartuz do Lęborka (obecnie zawieszonej) i skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 211 z drogą wojewódzką nr 214.

Wieś królewska w starostwie mirachowskim w województwie pomorskim w II połowie XVI wieku^[7]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie gdańskim, obecnie jest siedzibą gminy Sierakowice.

W Sierakowicach mają swój punkt końcowy (lub początkowy) trasy trzech szlaków turystycznych: Szlak Kaszubski, Szlak Wzgórz Szymbarskich i Szlak Kamiennych Kręgów.

Historia

Alternatywne historycznie nazwy miejscowości: Sirakowicz i Syracowicz (ok. 1400), Sirakowitcz 1437, Sirokouicze i Sirokowicze 1565, Szirakowicz 1570, Sirakowicze i Szirakowicze 1583, niem. Sierakowitz 1773, Sierakowitz 1789^[8], Sierakowice (1920). Podczas zaboru pruskiego wieś nosiła oficjalną nazwę niemiecką Sierakowitz. Podczas okupacji niemieckiej nazwa Sierakowitz w 1942 została przez nazistowskich propagandystów niemieckich (w ramach szerokiej akcji odkaszubiania i odpolszczania nazw niemieckiego lebensraumu) zweryfikowana jako zbyt kaszubska i przemianowana na nowo wymyśloną i bardziej niemiecką – Rockwitz, którą w 1943 roku po raz kolejny zmieniono na Sierke^[9].

W 1924 roku do Sierakowic przyjechał ówczesny prezydent Stanisław Wojciechowski by odznaczyć tamtejszego proboszcza ks. Bernarda Łosińskiego orderem Polonia Restituta, za jego zasługi dla ludności i ziemi kaszubskiej.

Tereny Sierakowic należały:

• do 1308 – do kasztelanii w Chmielnie (Księstwo pomorskie)
• od 1308 – do wójtostwa w Mirachowie (państwo krzyżackie)
• 1466–1772 – do starostwa mirachowskiego (Rzeczpospolita szlachecka)
• od 1772 – terytorium zaboru pruskiego
• od 1793 – do Rejencji Zachodniopruskiej w Kwidzynie (Prusy Zachodnie)
• od 1815 – do Rejencji w Gdańsku (Prusy Zachodnie)
• 1818–1920 – do powiatu kartuskiego (Prusy Zachodnie)
• 1863 – biskup Marwicz ofiarował wsi przytułek dla ubogich
• 1920–1939 – do powiatu kartuskiego (II Rzeczpospolita)
• 1939–1945 – do powiatu kartuskiego (okres okupacji niemieckiej)
• 1945–1975 – do gminy Sierakowice, powiatu kartuskiego, województwa gdańskiego (PRL)
• 1975–1998 – do gminy Sierakowice, województwa gdańskiego (Polska Rzeczpospolita Ludowa, Rzeczpospolita Polska)
• od 1999 – do gminy Sierakowice, powiatu kartuskiego, województwa pomorskiego (Rzeczpospolita Polska).

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[10], na listę zabytków wpisane zostały:

• kościół parafialny św. Marcina, 1820-22, 1904, nr rej.: A-1224 z 14.11.2001 (w latach 2010-2011 drewniana, zabytkowa część kościoła została przeniesiona na teren dawnego ogrodu parafialnego, gdzie też zrekonstruowano jego wieżę)
• cmentarz kościelny, pocz. XIX w., nr rej.: A-1224 z 14.11.2001.

W 2006 roku utworzono Park Kulturowy Ośmiu Błogosławieństw w Sierakowicach^[11].

Szkoły

Sierakowiccy uczniowie mogą uczęszczać do Szkoły Podstawowej nr 1 w Sierakowicach (działa przy niej także Publiczne Przedszkole), Szkoły Podstawowej nr 2 im. Józefa Piłsudskiego w Sierakowicach oraz Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Sierakowicach. Działają ponadto dwie placówki Liceum dla Dorosłych, kształcące w systemie zaocznym.

Przy ZSP w Sierakowicach mieści się Centrum Kształcenia na Odległość na Wsiach.

Kultura

Imprezy cykliczne odbywające się w Sierakowicach, głównie w Parku Kulturowym Ośmiu Błogosławieństw:

• Przegląd Zespołów Kolędniczych Województwa Pomorskiego – styczeń
• Powiatowy Przegląd Teatrów Szkolnych – marzec
• Kaszubskie Spotkania Rodzin Muzykujących i Śpiewających – kwiecień
• Kaszubski Festiwal Pieśni Religijnej i Patriotycznej – 3 maja
• Kaszubska Sobótka – 23 czerwca
• Europejskie Spotkania z Muzyką – Festiwal Kultury Łowieckiej – ostatni weekend lipca
• Kaszubska Noc pod Gwiazdami – sierpień
• Gminne Dożynki – sierpień
• Mikołajkowe niespodzianki – 6 grudnia
• gminny Przegląd Zespołów Kolędniczych – eliminacje – grudzień

Oprócz organizacji imprez, Gmina prowadzi Stałą Ekspozycję Muzealną. Do 2006 mieściła się ona w budynku z XIX wieku, w którym swoją siedzibę miał Gminny Ośrodek Kultury. Zawierała ponad 500 eksponatów. W ekspozycji organizowane były lekcje muzealne dla szkół i okolicznościowych wystaw. Obecnie, po rozbiórce i wybudowaniu nowoczesnego Ośrodka Kultury, działania te kontynuowane są w nowym budynku. Znajduje się w nim też punkt informacji turystycznej. Na kamiennym głazie w centrum zobaczyć można Kaszubskie nuty.

Zespoły taneczne i wokalne działające w gminie

• Kaszubski Zespół Pieśni i Tańca „Sierakowice”
• Dziecięcy Kaszubski Zespół Pieśni i Tańca „Tuchlińskie Skrzaty”
• Zespół Taneczny „Koraliki”
• Formacja Tańca Nowoczesnego „Black Dance”
• Chór Kameralny Discantus
• Młodzieżowa Orkiestra Dęta.

Obiekty religijne

W Parku Kulturowym Ośmiu Błogosławieństw, na terenie zieleni w centrum wsi, znajduje się ołtarz papieski projektu Jarosława Wójcika, przy którym papież św. Jan Paweł II, 6 czerwca 1999 roku, odprawił mszę w Pelplinie. W pobliżu ołtarza znajduje się pomnik-telebim papieża, pamiątkowy krzyż-obelisk i tablica fundatorów ołtarza.

Zabytkowy kościół drewniany jest obecnie administrowany przez Gminny Ośrodek Kultury i służy do zwiedzania, organizowania wystaw i koncertów oraz okazjonalnych celebracji liturgicznych.

Parafialny, neogotycki kościół św. Marcina w Sierakowicach (ceglany), został rozbudowany i na nowo wyposażony. Przed kościołem, przy głównej ulicy, znajduje się pomnik ks. Bernarda Sychty.

Drugi rzymskokatolicki kościół parafialny, to neogotycki, poewangelicki kościół św. Jana Chrzciciela z lat osiemdziesiątych XIX wieku, w ostatnich latach rozbudowany.

Na terenie miejscowości znajdują się ponadto:

• statua Najświętszej Maryi Panny Królowej Korony Polskiej z 1930 roku, na pamiątkę odzyskania niepodległości, Cudu nad Wisłą i dla upamiętnienia poległych w wojnach 1914-1920
• dwie kapliczki Najświętszej Maryi Panny, z których jedna, z 1894 roku, odbudowana sto lat później, zawiera tablicę dla upamiętnienia 243 ofiar II wojny światowej z gminy Sierakowice
• trzy krzyże przydrożne, w tym jeden ufundowany przez radnych Gminy Sierakowice w 1997 roku i odnowiony przez nich w 2014 roku, stojący koło budynku Urzędu Gminy.

• 
  Statua NMP Królowej Korony Polskiej
• 
  Kapliczka NMP ku pamięci ofiar II wojny światowej z gm. Sierakowice
• 
  Kapliczka NMP koło Gminnego Ośrodka Kultury
• 
  Krzyż przydrożny, w tle kościół św. Jana Chrzciciela
• 
  Krzyż przy Urzędzie Gminy ufundowany przez radnych
• 
  Krzyż przydrożny na osiedlu za torami na ulicy Spacerowej.

Zobacz też

• Park Kulturowy Ośmiu Błogosławieństw w Sierakowicach
• Kościół św. Marcina w Sierakowicach (drewniany)
• Kościół św. Marcina w Sierakowicach (ceglany)
• Sierakowice (stacja kolejowa)
• Kamienne kręgi

Przypisy

Literatura

• Majkowski A., 1997. Życie i przygody Remusa. Oficyna Czec, Gdańsk.

Linki zewnętrzne

• O pochodzeniu nazwy Sierakowice
• Sierakowice ok. 100 lat temu
• Sierakowice w latach 1918-1939
• Gmina Sierakowice w czasie II wojny światowej