Pawęż (tarcza)

Ten artykuł od 2014-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pawęż (pawęza) (z wł. pavese) – rodzaj wielkiej (do 1,9 m wys.), prostokątnej tarczy drewnianej, często bogato zdobionej malowidłami^[1]. Wprowadzona powszechnie do uzbrojenia ok. XIV wieku^[1]. Do XVI wieku była popularnym typem uzbrojenia piechoty^[1].

Ciężka, wykonana z drewna obitego z wierzchu blachą lub skórą, z pionową wypukłością pośrodku^[1], od wewnątrz na ogół miała pasy do przenoszenia, a pośrodku dość duży imacz (uchwyt) do chwytu oburęcznego. Jej dolna krawędź często zaopatrzona była w ostrogę (ostrogi) pozwalającą na unieruchomienie przez osadzenie w ziemi^[1]; dla dodatkowego podparcia stosowano też czasami drewniany wspornik. Pawęż niekiedy miała także w górnej części wycięcie (wizjer), ułatwiające użycie kuszy lub broni palnej^[1]. W mniejszej i lżejszej odmianie stosowanej dla jazdy miewała z kolei wycięcie ułatwiające użycie kopii^{[potrzebny przypis]}.

Nazwa pochodzi od włoskiego miasta Pawia, gdzie tarcza miała pojawić się przywieziona przez najemnych rycerzy walczących w szeregach zakonu krzyżackiego^{[potrzebny przypis]}. W Europie wschodniej pojawiła się w wieku XIII na terenach Mazowsza, Prus i Litwy jako tarcza jazdy, ale później częściej posługiwała się nią piechota; użyteczna była w szczególności przy oblężeniach, jako osłona kuszników^[1], a następnie zbrojnych posługujących się prymitywną bronią palną – piszczelami i hakownicami.

Kształt zbliżony do pawęży mają tarcze zabezpieczające policję podczas starć z demonstrantami.

Zobacz też

Zobacz galerię związaną z tematem: Pawęż (tarcza)

• Pawężnicy

Przypisy