Partyzantka miejska

Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł od 2012-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Czeczeński partyzant w czasie szturmu Groznego (styczeń 1995)

Miejska partyzantka – typ taktyk partyzanckich, które rozwinęły się w drugiej połowie XX wieku, w celu prowadzenia walki zbrojnej w terenie zurbanizowanym. Ten typ walki był często wykorzystywany do walki rewolucyjnej, antykolonialnej lub antyrządowej. Stworzenie terminu „miejska partyzantka” przypisuje się brazylijskiemu rewolucjoniście Carlosowi Marighelli w drugiej połowie lat 60. XX wieku, ale podobne metody walki byłe stosowane też wcześniej. Początkowo miejska partyzantka była stosowana do walki przeciw latynoamerykańskim juntom wojskowym, ale z czasem zaczęła być stosowana przez europejskich rewolucjonistów (np. Frakcja Czerwonej Armii, ETA czy Czerwone Brygady) i organizacje narodowowyzwoleńcze (np. w Algierskiej wojnie o niepodległość).

Teoria i historia miejskiej partyzantki

Miejska partyzantka występuje na terenach uprzemysłowionych i tam, gdzie istnieją duże aglomeracje, ponieważ łatwo w nich o kryjówkę. Michael Collins, dowódca Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA) jest często uważany za ojca współczesnej miejskiej partyzantki. W kwietniu 1919 roku w Dublinie powołał specjalną jednostkę The Squad (IRA) w celu odnajdywania i eliminowania agentów brytyjskiego wywiadu działającego w tym mieście. Jednostka ta może być uznana za pierwszy oddział miejskiej partyzantki.

Historyczne przykłady

Argentyna
  • Montoneros
  • Rewolucyjna Armia Ludu – Ejército Revolucionario del Pueblo (ERP)
Bangladesz
  • Partyzantka z Dhaki podczas wojny między Pakistanem i Bangladeszem w 1971 roku
Belgia
  • Cellules Communistes Combattantes (CCC)
  • Front Revolutionaire d' Action Prolétarienne (FRAP)
Chile
  • Frente Patriótico Manuel Rodríguez (FPMR)
  • Movimiento de Izquierda Revolucionaria (MIR)
Etiopia
  • Ethiopian People’s Revolutionary Party
Francja
Hiszpania
  • ETA
  • Terra Lliure
  • GRAPO
  • Resistência Galega
  • Arxiu
  • Exèrcit Popular Català
  • Escamots Autònoms d´Alliberament
  • Hermanos Quero
  • Front d'Alliberament de Catalunya
  • Organització de la Lluita Armada
  • Exército Guerrilheiro do Povo Galego Ceive
  • Liga Armada Galega
  • Fuerzas Armadas Guanches
  • Andecha Obrera
Irak
  • Iraccy powstańcy
Irlandia
Kanada
Kolumbia
Liban
Malezja
  • Komunistyczna Partia Malezji (PKM)
Niemcy
Nikaragua
Palestyna
Somalia
Stany Zjednoczone
Urugwaj
  • Tupamaros (Urugwaj)
Wielka Brytania
  • Scottish National Liberation Army
  • Mudiad Amddiffyn Cymru
  • An Gof
  • Free Wales Army
  • Cornish National Liberation Army
Włochy