Kościół św. Jana Chrzciciela w Dobczycach

Kościół Świętego Jana Chrzciciela
A-200 z 31.10.1970[1]
kościół filialny
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Miejscowość

32-410 Dobczyce

Adres

ul. Stare Miasto 3

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Matki Bożej Wspomożenia Wiernych

Wezwanie

św. Jana Chrzciciela

Wspomnienie liturgiczne

24 czerwca

Historia
Data rozpoczęcia budowy

1828

Data zakończenia budowy

1834

Dane świątyni
Styl

klasycystyczny

Wieża kościelna
• liczba wież


1

Ołtarz
• liczba ołtarzy


5

Liczba naw

1

Położenie na mapie Dobczyc
Mapa konturowa Dobczyc, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Jana Chrzciciela”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Jana Chrzciciela”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Jana Chrzciciela”
Położenie na mapie powiatu myślenickiego
Mapa konturowa powiatu myślenickiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Jana Chrzciciela”
Położenie na mapie gminy Dobczyce
Mapa konturowa gminy Dobczyce, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Jana Chrzciciela”
Ziemia49°52′40,4″N 20°05′15,8″E/49,877889 20,087722
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Świętego Jana Chrzciciela – rzymskokatolicki kościół parafialny położony w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w Dobczycach. Należy do parafii Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Dobczycach.

Budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.

Historia

Kościół stoi na wzgórzu w północno-wschodnim narożniku lokacyjnego układu urbanistycznego Starego Miasta, w granicach średniowiecznych murów miejskich. Poprzedni budynek został zamknięty i rozebrany po 1790 roku. Obecny wybudował w latach 1828–1834 Jan Turnau (właściciel Dobczyc od 1818), a ukończył go jego syn Jakub[2][3][4].

Architektura

Budynek klasycystyczny, murowany, orientowany, jednonawowy. Prezbiterium węższe od nawy, zamknięte trójbocznie. Po stronie zachodniej znajduje się wieża[3]. Część materiału budowlanego pochodzi z rozebranego zamku Dobczyckiego[4].

Wystrój

Wyposażenie późnoklasycystyczne z połowy XIX wieku.

  • Dziecięce epitafium Sebastiana Lubomirskiego powstałe w XVI wieku. Nagrobek wykonany z białego marmuru. Jest to prostokątna płyta ujęta w profilowane ramy i nosi cechy stylu renesansowego. Marmurowa płyta jest podzielona na dwa pola. W górnym jest umieszczony relief przedstawiający leżące dziecko, podparte trupią czaszką, w lewym górnym rogu znajduje się herb Lubomirskich;
  • ambona;
  • pięć ołtarzy (trzy z nich wykonał Kajetan Domasiewicz w 1851 roku);
  • stacje Drogi Krzyżowej wykonane w XVIII wieku[5].

Do nowego kościoła przeniesiono:

  • kamienną chrzcielnicę;
  • późnogotycką rzeźbę Piety.

Późnogotycka nastawa ołtarzowa z około 1500 roku została przekazana do Muzeum Narodowego w Krakowie[3] w 1898[2]. Nie zachowały się wszystkie części. Do 1939 roku w niepełnej liczbie kwater (jako tryptyk) była wystawiona w Sukiennicach w Krakowie. Od roku 1947 retabulum było eksponowane na wystawie stałej „Polska Sztuka Cechowa od XIV do XV wieku” Muzeum Narodowego w Krakowie w Oddziale w Kamienicy Szołayskich. Obecnie, wraz z oddzielnym skrzydłem ze scenami z życia św. Jana Chrzciciela, znajduje się na wystawie stałej Muzeum Narodowego w Krakowie w Pałacu Erazma Ciołka[2].

Otoczenie

W otoczeniu kościoła znajduje się XIX wieczna trójarkadowa dzwonnica z trzema dzwonami. Najstarszy, gotycki, o średnicy 105 cm. odlany w 1504 roku. Na kołnierzu napis w języku niemieckim: Kto odlał ten dzwon - dobrej myśli jest on - bo Bóg da mu zbawienie - więc nie troszczy się o mienie - Dzwon ten został ulany - na cześć św. Jana oddany. Pozostałe dwa dzwony wykonane w odlewni braci Felczyńskich w Przemyślu w 1975 roku[5]. Część materiału budowlanego pochodzi z rozebranego zamku Dobczyckiego[4].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2018-01-19] .
  2. ↑ a b c Moskal 2014 ↓.
  3. ↑ a b c Krasnowolski 2013 ↓, s. 43.
  4. ↑ a b c Zinkow 1993 ↓, s. 83.
  5. ↑ a b dla turystów ↓.

Bibliografia

  • Julian Zinkow: Myślenice i okolice. Przewodnik monograficzny. 1993.
  • Dla turystów. dobczyce.pl. [dostęp 2021-02-13].
  • Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
  • Katarzyna Moskal: Poliptyk z Dobczyc. Dzieje, ikonografia oraz próba rekonstrukcji PDF. cejsh.icm.edu.pl, 2014.