Klasztor paulinów w Pińczowie
nr rej. A-1 z 31.01.2002 r.[1] | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | |||
Adres | ul. Józefa Piłsudskiego 2a | ||
Styl architektoniczny | wczesny barok | ||
Ukończenie budowy | połowa XV wieku | ||
Ważniejsze przebudowy | 1 połowa XVII wieku | ||
Pierwszy właściciel | Paulini | ||
Kolejni właściciele | rodzina Oleśnickich, Paulini, rząd Królestwa Polskiego | ||
Obecny właściciel | Miasto i gmina Pińczów | ||
Położenie na mapie Pińczowa | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego | |||
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego | |||
Położenie na mapie gminy Pińczów | |||
50°31′14,1″N 20°31′40,6″E/50,520583 20,527944 | |||
|
Klasztor paulinów w Pińczowie – dawny budynek klasztorny, zwany Belwederem, znajdujący się w Pińczowie, w województwie świętokrzyskim.
Klasztor wraz z ogrodem został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa świętokrzyskiego.
Historia
Dokładna data budowy klasztoru nie jest znana. Kardynał Zbigniew Oleśnicki sprowadził paulinów do Pińczowa w 1436 roku, a 3 października 1449 wystawił ze swoim bratem Janem dokument fundacyjny klasztoru.
W 1550 Mikołaj Oleśnicki wypędził paulinów z Pińczowa, kościół popauliński zamienił na zbór a w budynku klasztornym umieścił gimnazjum pińczowskie. Po rekatolicyzacji Pińczowa pod koniec XVI wieku paulini powrócili do miasta i w 1 połowie XVII wieku dokonali gruntownej przebudowy klasztoru. Pod koniec XVIII wieku budynek klasztorny podupadł i za sprawą Hugona Kołłątaja paulini utracili klasztor. W 1800 na krótki czas odzyskali budynek, który po kasacie zakonu w 1819 przeszedł na własność rządu Królestwa Polskiego. W latach 1864–1939 budynek pełnił rolę sądu, więzienia i magazynu. W latach 1924–1929 wymieniono pierwotny dach gontowy na blaszany. W 1956 roku rozpoczęto gruntowny remont klasztoru adaptując go na potrzeby Muzeum Regionalnego w Pińczowie[2], Pińczowskiego Samorządowego Centrum Kultury[3] oraz kina Belweder[4]. W 1962 roku podjęto prace związane z odtworzeniem detali architektonicznych.
Architektura
Klasztor zbudowany jest na planie prostokąta z prostokątnym wirydarzem pośrodku, w swojej obecnej formie wczesnobarokowy z zachowanymi znacznymi fragmentami murów gotyckich z połowy XV w. W krużgankach zachowały się na ścianach ślady ozdobnej kamieniarki z okresu gotyku i renesansu; pomieszczenia posiadają sklepienia kolebkowo - krzyżowe. Pod głównym gzymsem obiega cały budynek sgraffitowy fryz z połowy XVII w. Do klasztoru prowadzi portal zwieńczony tympanonem z kartuszem kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Na północnej ścianie dziedzińca znajduje się zegar słoneczny z 1723 roku.
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2010-05-22] .
- ↑ http://www.museo.pl/content/view/939/413/ Muzeum Regionalne w Pińczowie
- ↑ http://www.psck.pl/ Pińczowskie Samorządowe Centrum Kultury
- ↑ https://archive.ph/20141201090632/http://pinczow.com/kino/ Kino Belweder
Bibliografia
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom 3, Województwo kieleckie, zeszyt 9, Powiat pińczowski, Warszawa 1961.
- A. Dziubiński, Przechadzka po Pińczowie, Pińczów 1999.
- Jan Wiśniewski, Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w pińczowskim, skalbmierskim i wiślickim, Mariówka 1927.