Franciszek Błażej
porucznik piechoty | |||
Data i miejsce urodzenia | 27 października 1907 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 1 marca 1951 | ||
Przebieg służby | |||
Lata służby | 1929–1945 | ||
Siły zbrojne | Wojsko Polskie | ||
Jednostki | |||
Stanowiska | dowódca kompanii | ||
Główne wojny i bitwy | II wojna światowa | ||
Odznaczenia | |||
|
Franciszek Błażej ps. „Tadeusz”, „Poleski”, „Roman”, „Bogusław” (ur. 27 października 1907 w Nosówce, zm. 1 marca 1951 w Warszawie) – porucznik piechoty Wojska Polskiego i Armii Krajowej oraz WiN.
Życiorys
Syn z rodziny chłopskiej Łukasza i Marii z Kalandyków. Mieszkał w Krakowie. Był absolwentem Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie. 7 sierpnia 1932 Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1932 i 35. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a minister spraw wojskowych skierował do 84 pułku piechoty w Pińsku na stanowisko dowódcy plutonu[1]. 1 marca 1935 został awansowany na porucznika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 63. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2]. W marcu 1939 dowodził 4 kompanią strzelecką, a w czasie kampanii wrześniowej 1 kompanią ckm w macierzystym pułku.
Od 1939 w konspiracji, początkowo jako oficer szkoleniowy, potem jako oficer operacyjny Inspektoratu Rzeszów Armii Krajowej. W nocy z 7 na 8 października 1944 wziął udział w akcji odbijania więźniów z Zamku Lubomirskich w Rzeszowie. W 1945 roku działał w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość, kierował działem propagandy Obszaru Południowego WiN, a od grudnia 1946 do aresztowania w październiku 1948 jego prezesem. Wydawał konspiracyjne ulotki i broszury, współredagował „Orła Białego”.
Aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 2 września 1947. Poddany wraz z pozostałymi członkami IV ZG (Józef Batory, Karol Chmiel, Łukasz Ciepliński, Mieczysław Kawalec, Adam Lazarowicz i Józef Rzepka) okrutnemu trzyletniemu, śledztwu nadzorowanemu przez NKWD, w którym był torturowany. 14 października 1950 Wojskowy Sąd Rejonowy pod przewodnictwem płk. Aleksandra Wareckiego skazał go po dziewięciodniowym pokazowym procesie (nr spr. R.Warszawa Sr. 1099/50) na podstawie art. 86 § 2 KKWP 7 Dekr. na czterokrotną karę śmierci[3]. Został zabity strzałem w tył głowy 1 marca 1951. Wyrok śmierci wykonał kat UB Aleksander Drej. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w Kwaterze „Na Łączce”.
Odznaczenia, upamiętnienia
1 marca 2010 roku, wraz z trójką innych „Żołnierzy Wyklętych” straconych tego samego dnia co on, Józefem Batorym, Mieczysławem Kawalcem i Adamem Lazarowiczem, został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[4][5].
1 marca 2013 roku z okazji obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak awansował go pośmiertnie na stopień majora[6][7].
W ramach odsłoniętego 17 listopada 2013 Pomnika Żołnierzy Wyklętych w Rzeszowie zostało ustanowione popiersie Franciszka Błażeja[8][9][10][11].
Przypisy
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 15 sierpnia 1932 roku, s. 343, 351, 358.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 4 marca 1935 roku, s. 12.
- ↑ Księga najwyższego wymiaru kary. W: Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w majestacie prawa 1944-1955. Warszawa: ABC Future, 2000.
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 31, poz. 461
- ↑ Ordery dla Żołnierzy Wyklętych straconych 1 marca 1951 r.. prezydent.pl, 2010-03-01. [dostęp 2012-05-11].
- ↑ Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. wp.mil.pl, 1 marca 2013. [dostęp 2013-03-03].
- ↑ Pośmiertne awanse dla Żołnierzy Wyklętych.
- ↑ Pułkownik Łukasz Ciepliński i jego żołnierze mają swój pomnik w Rzeszowie. umwp.podkarpackie.pl, 17 listopada 2013. [dostęp 2014-06-13].
- ↑ Pomnik żołnierzy wyklętych w Rzeszowie. tvp.pl, 17 listopada 2013. [dostęp 2014-06-13].
- ↑ W Rzeszowie odsłonięto pomnik płk. Łukasza Cieplińskiego [WIDEO]. nowiny24.pl, 2013-11-17. [dostęp 2014-06-13]. (pol.).
- ↑ Odsłonięcie pomnika prezesa IV Zarządu Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” płk. Łukasza Cieplińskiego. pomniksmolensk.pl, 2013-11-19. [dostęp 2014-06-13]. (pol.).
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- AAN, Kancelaria Cywilna Prezydenta RP, 799 15/22/51
- AIPN, Teczki więźniów 1950, Błażej Franciszek
- AWL, WSR w Warszawie, 117/91/1752–
- Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945-56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991. , zob też Straceni w Więzieniu mokotowskim.
- Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990. według indeksu
- Tajemnice więzienia mokotowskiego...; Z. Lazarowicz, WiN..., s. 49;
- Biogram na stronie Fundacji „Polska się upomni”. honor.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-11)].
- PWN: 3878535